İhtiyati haciz bir alacaklının borcunun zamanında ödenebilmesinin garanti edilebilmesi için mahkeme kararı ile borçlu olan tarafın mal ve varlıklarına geçici olarak borç ödenmeden evvel el konmasıyla gerçekleşir. İhtiyati haciz, İcra İflas Kanunu’nun 257-268 arası maddelerince düzenlenmiş bulunmaktadır.
Alacaklı taraf borçlunun borcun ifası konusunda problem yaşayacağını ve zamanında ödeyemeyeceğini düşünüyorsa ihtiyati haciz ile dava açılmadan ya da icra takibi açılmadan borcun ederi kadar olacak bir şekilde borçlu tarafın mallarına haciz koydurabilmektedir. İhtiyati haciz borçlunun mallarını üçüncü bir tarafa devretmesini engellemektedir. İhtiyati haczin bu özelliğinin temel amacı kötü niyetli borçluların mal kaçırarak borcunu ödemek adına bir kapı bırakmamasını ve alacaklı tarafı mağdur etmeyi engellemektir.
İhtiyati Haczin Konusu
İhtiyati haciz vadesi gelmiş olan borçlar için istenebileceği gibi vadesi henüz gelmemiş olan borçlar için de uygulanabilir. Bu noktada para borcu rehinle temin edilmemelidir. Para borcu dışındaki borçlar için ihtiyati haciz istenememektedir. İcra İflas Kanunu’nun 257. maddesinin 1. fıkrasınca para borcunun alacaklısı ancak üçüncü bir şahısta ya da borçlunun yedinde duran taşınır ve taşınmaz malları ile alacak ve hakları ihtiyati haczettirme hakkına sahiptir.
İhtiyati Haciz Hangi Koşullar Altında Talep Edilir?
İhtiyati haciz yoluna başvurulabilmesi için alacak rehinle teminat altına alınmamış olmalıdır. Alacağın para alacağı olması gerektiği ihtiyati hacizlerde alacak ile ilgili olan ve bu şekilde ihtiyati hacze başvurulmasının yasal dayanağının olduğunu gösteren kanıtların mevcut olması gerekmektedir. Haciz talebinde bulunan yani alacaklı tarafın mahkemeye yatırması gereken bir teminat mevcuttur. Bununla beraber, alacağın dayandığı bir ilam söz konusuysa teminata gerek duyulmamaktadır.
Kural olarak vadesi gelmemiş borçlar adına ihtiyati haciz talebinde bulunulmaması gerekmektedir. Ancak yukarıda da belirttiğimiz üzere vadesi henüz gelmemiş olan borçlar için de ihtiyati haciz talebinde bulunulması için olgunlaştırılması gereken bazı şartlar mevcuttur.
İhtiyati Haciz ile Hangi Mahkeme İlgilenir?
İhtiyati haciz kararının başvuru mercii borcun niteliğine göre asliye ticaret ya da asliye hukuk mahkemeleridir. İhtiyati haciz başvurusu yapılması için bu iki asliye mahkemesinden birine dilekçe sunulması gereklidir. Başvuruda bulunan alacaklı, alacağı hakkında ve ihtiyati haczin talep edilmesinin sebepleri hakkında kanıtları mahkemeye sunmakla yükümlüdür.