Evlat edinme kavramı yasal düzelmede kanun koyucu tarafından belirlenmiş bazı kurallar çerçevesinde kimsesi olmayan yani kimsesiz çocukların yeni bir aileye kavuşması işleminin adıdır. Bu işlem sayesinde kimsesiz çocuk ile durumu evlat edinmeye uygun olan aile arasında hukuki bir bağ kurulmuş olur.
Türkiye Cumhuriyeti’nde evlat edinme, Türk Medeni Kanunu’nun (01.01.2002 tarihli yürürlüğe giren) 305-320 maddeleriyle Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan 01.08.2002 tarihli, 145 sayılı Evlat Edinme Yönergesi ve 14.1.2004 tarihinde kabul edilmesine karşın 1 Eylül 2004’te yürürlüğe giren Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İş Birliğine Dair Sözleşmenin Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun çerçevesinde yürütülmektedir.
Evlat edinmek isteyen bireyler Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerine başvurularını yapmaları gerekmektedir.
Hangi Çocuklar Evlatlık Verilebilir?
Evlatlık olarak verilebilecek çocukların; doğal afet, kaza, hastalık gibi nedenlerle aile ve yakınlarını kaybetmiş olmaları, öz ya da üvey anne ve/veya babası tarafından terk edilmiş olmaları, evlilik dışı ilişkilerden dünyaya gelmiş olmaları, ensest ilişki sonucu doğmuş olmaları gibi nedenlerden birine sahip oldukları takdirde gerekli yasal düzenlemeler ile birlikte evlat edinmeye uygun olduğuna karar verilmektedir.
Evlat Edinmek İsteyen Ailede Aranan Şartlar Nelerdir?
Evlat edinmek isteyen bireylerin sahip olması gereken bir takım ön koşullar vardır. Bu koşullar ise; minimum 5 yıldır evli olmak, 30 yaşını doldurmuş olmak, evli ya da bekâr olmak, çocuklu ya da çocuksuz olmak, anne, baba adayının tutarlı, dengeli olması ve çocuğa yeterli sevgi verebilecek kişilik yapısına sahip olması, sosyal ilişkiler açısından toplumun norm ve değerlerine aykırı düşmeyecek özellikler taşıyor olması gibi birtakım özelliklere sahip olunması gerekmektedir.
Ancak sadece bunlarla sınırlı değildir. Evlat edinilecek çocuk ile evlat edinecek kişi arasında minimum 18 yaş maksimum 40 yaşlık bir farkın olması, evlat edinenin çocuğun gerekli ihtiyaçları ve gelişimini sağlayacak düzeyde gelirinin olması, sosyal güvenlik hakkının bulunması, uygun çevre ve yaşam koşullarına sahip olması ve bunu sunabilmesi, evlat edinen kişinin çocuğun sosyokültürel gelişimini sağlayabilecek kültürel özelliklere sahip olması, en az ilkokul mezunu bir birey olması, evlat edinecek kişilerin fiziki ve ruh bakımından çocuğa bakabilecek düzeyde olması gerekmektedir.
Evlat edinilecek çocuğun ya da bebeğin toplum içinde psikososyal açıdan dezavantajlı bir konumda yer almasına neden olacak özellikler taşınmaması, evlat edinecek kişinin, çocuğun toplum içindeki bulunacağı konumun olumsuz etkileneceği herhangi bir yüz kızartıcı suçtan ceza almamış olması gerekmektedir.
Eşler, birlikte evlat edinebilmektedirler. Ancak, evli olmayanlar birlikte evlat edinemezler. Eşlerden biri, minimum iki yıldan beri evli olmaları kaydıyla, kendisinin 30 yaşını doldurmuş olması şartıyla diğer eşin çocuğunu da evlat edinebilme hakkı bulunmaktadır.
Başvuru sonrası gerekli ön inceleme yapılır. Uygun olduğuna karar verilen ve evlat edinmek üzere çocuk verilen aile, belli süreler içerisinde izlenmekte ve çocuğun gelişimi gözlenmektedir. Eğer aile ve çocuk güzel bir uyum sağlamışsa bir yıllık yasal süreç sonunda ailenin çocuğu nüfuslarına kayıt yaptırabileceğine dair mahkemeye kanaat bildirmektedir. Böylelikle mahkeme gerekli değerlendirmeyi yaparak çocuğun nüfusa kaydına karar verebilmektedir.